علی آباد کتول با داشتن 130 تپه تاریخی و باستانی به سرزمین تپه های تاریخی، بهشت ناشناخته و گمشده کاوشگران و طبیعت دوستان در شمال ایران لقب گرفته است.
بررسی و شناسایی کارشناسان، پیشینه تاریخی علی آبادکتول تا هفت هزار سال تخمین زده اند.
در پی نخستین فصل بررسی های شهرستان علی آباد در سال 86، به شناسایی 130 تپه و بنا که مربوط به دوران پیش از تاریخ- تاریخی و اسلامی است، انجامید.
قدیمی ترین اثر شناسایی شده در این شهر، محوطه ای مربوط به هزاره چهارم پیش از میلاد یعنی هفت هزار سال پیش و جدیدترین آنها مربوط به دوره پهلوی اول است.
تاریخ این منطقه به پیش از هزاره چهارم پیش از میلاد می رسد و باستان شناسان برای تعیین دقیق قدمت این شهر بررسی تاریخی غارهای این شهرستان را در دستور کار خود قرار داده اند.
پیش از این بررسی ها، باستان شناسان تعداد آثار و محوطه های تاریخی- فرهنگی این شهرستان را تا 70 اثر تخمین زده بودند که با این بررسی ها، باستان شناسان موفق به شناسایی130 اثر دارای ارزش ثبتی در فهرست آثار ملی شدند.
آثار شناسایی شده شامل محوطه، تپه و بناهای تاریخی است و بناهای شناسایی شده متعلق به دوران اسلامی است که شامل چهار حمام، یک بنای مسکونی، یک پل و یک آسیاب آبی است که بیشترین آثار شناسایی شده در بخش جلگه ای شهرستان کتول قرار دارد.
به گزارش اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گلستان، صنایع دستی رایج این شهرستان قالی، نمد، پارچه های دستباف ابریشمی موسوم به «چوخا» و چادرشب بافی است.
این شهرستان در ایام نوروز با آماده سازی تمامی امکانات و تجهیزات، از ورود مسافران و گردشگران استقبال کرده و با طبیعتی زیبا آماده پذیرایی از مسافران نوروزی است.
" کتول" از دو واژه اوستایی «کته» و «اول» تشکیل شده است که «کته» به معنای جا و مکان و «اول» به معنای شیب، دره و گودال است و «کتول» نیز به مجموعه آبادی هایی گفته می شود که در درون دره کوه قرار دارد.
زبان رایج اهالی این منطقه طبری و فارسی است ولی با این حال گویش های سیستانی، شاهرودی و خراسانی بین مهاجران رواج دارد.
شهرستان علی آبادکتول از شهرستان های مرکزی استان گلستان است که به دلیل داشتن موقعیت طبیعی مرتبط با مناطق جنگلی از نظر جاذبه های گردشگری موقعیت مناسبی دارد که از جمله جاذبه های اکوتوریستی این شهرستان می توان به ارتفاعات و قله های آن اشاره کرد.
کوه تکیانو در 22کیلومتری جنوب شرقی علی آباد و در فاصله هفت کیلومتری جنوب روستای افراتخته قرار گرفته است و ارتفاع این کوه2901 متر است.
این کوه، سرچشمه رودهای افراخته و کردروی است، هم چنین ققلند(قره قلند) با ارتفاع این کوه حدود و 3039 متر در 27 کیلومتری جنوب علی آباد و در هشت کیلومتری جنوب شرقی روستای اَلِستان قرار گرفته است.
کوه نیمه جنگلی قرقلند سرچشمه رودهای گل یوری، رودبار الستان و آقران است، چشمه های متعددی از این کوه سرچشمه می گیرند و سرازیر می شوند.
کوه نیمه جنگلی گل نیز در 26 کیلومتری جنوب علی آباد و در فاصله شش کیلومتری جنوب شرقی روستای الستان واقع شده و ارتفاع آن 3010 متر است.
این کوه سرچشمه رودهای الستان و آخران است. نیله ته هم جزو کوه های این شهرستان است که در 25 کیلومتری جنوب علی آباد و در هشت کیلومتری جنوب شرقی روستای الستان از توابع کتول واقع شده است.
ارتفاع این کوه نیمه جنگلی2830 متر است. رودهای الستان و رودبار و چشمه های فراوانی از این کوه سرازیر می شوند.
رودخانه چاه علی از دامنه غربی، کوه رشته خاک در 16 کیلومتری شرق علی آباد سرچشمه می گیرد و پس از عبور از روستای مشیرآباد به دشت گرگان وارد می شود و رو به سوی شمال غربی از کنار روستای کنیزک، گلی جان و ایمر به دریاچه ایمر می ریزد، شاخه دیگر آن به سوی غرب متوجه می شود و در هشت کیلومتری شرق سیمین شهر به رودخانه گرجوان وارد می شود.
رودخانه گرجوان نیز از دیگر رودخانه های این شهرستان رودخانه گرجوان است که از به هم پیوستن رودهای " دوجادره "و "زرین گل " در هشت کیلومتری جنوب شرقی علی آباد کتول تشکیل می شود و رو به سوی شمال، روستای "املک " و " سنگدوین " از ناحیه کتول را مشروب می کند.
این رود پس از عبور از شرق دریاچه قاسم خان، روستای بدراق را پشت سر می گذارد و پس از انحراف به سوی غرب و مخلوط شدن با رودخانه چاه علی در سه کیلومتری شرق سیمین شهر به گرگانرود می ریزد.
آبشار کبودوال از مهم ترین جاذبه های آبی شهرستان علی آبادکتول است که این مجموعه آبشار در دره ای نسبتاً عمیق و بسیار زیبا و در جنگل انبوه و دیدنی کبودوال واقع شده است.
کبودوال در پنج کیلومتری جنوب علی آبادکتول قرار دارد. ایجاد امکاناتی چون نمازخانه، فروشگاه، سرویس بهداشتی و ساختمان اطلاع رسانی از جمله اقدامات انجام شده در این مجموعه می باشد. احداث سنگ فرش مسیر دسترسی، احداث پل سنگی و دیواره سنگی، ایجاد روشنایی پایه فلزی مسیر دسترسی به پارک کبودوال و انتقال برق فشار قوی و نیز ساخت کمپینگ شامل سکوها، آلاچیق ها، تاسیسات برق و روشنایی کمپ از دیگر اقدامات است./مهر
